Wanneer u uw onderneming beëindigt of overdraagt, kan er sprake zijn van stakingswinst. Dit is de fiscale winst die ontstaat uit opgebouwde stille reserves, fiscale reserves en eventuele goodwill. In dit artikel leest u wat stakingswinst is, hoe u deze kunt berekenen en wat de fiscale gevolgen zijn in 2025.

Inhoud

Wat is stakingswinst?

Stakingswinst is het bedrag dat u fiscaal gezien overhoudt bij het staken van uw onderneming. Dit kan het geval zijn bij verkoop, beëindiging of overdracht aan een opvolger. De Belastingdienst beschouwt deze winst als inkomen in box 1 en brengt hierover belasting in rekening.

De stakingswinst bestaat doorgaans uit drie onderdelen:

  • Stille reserves: vermogensbestanddelen die op de balans lager zijn gewaardeerd dan hun werkelijke waarde, zoals bedrijfspanden, machines of voorraden.
  • Fiscale reserves: eerder opgebouwde posten, zoals de oudedagsreserve, die vrijkomen zodra u stopt met uw onderneming.
  • Goodwill: de meerwaarde van uw onderneming vanwege elementen als naamsbekendheid, klantenbestand of reputatie. Dit speelt vooral bij overdracht of verkoop.
Ontdek onze zakelijke rekening

Wanneer ontstaat stakingswinst?

Stakingswinst ontstaat wanneer u uw onderneming geheel of gedeeltelijk beëindigt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij verkoop aan een derde, waarbij de overwaarde fiscaal wordt belast. Ook bij overdracht aan een opvolger, zoals een familielid, kan stakingswinst ontstaan, tenzij u gebruikmaakt van een doorschuiffaciliteit.

Bij gedeeltelijke staking wordt de winst berekend over het afgestoten deel van de onderneming. Zelfs bij overlijden wordt de onderneming fiscaal als gestaakt beschouwd, tenzij voortzetting onder voorwaarden plaatsvindt. In al deze situaties wordt beoordeeld welke opgebouwde waarde vrijkomt en hoe deze fiscaal wordt behandeld.

Stakingswinst berekenen: stap-voor-stapmethode

De stakingswinst berekenen begint bij het vaststellen van de werkelijke waarde van uw onderneming op het moment van staking. Vervolgens trekt u daarvan de fiscale boekwaarde af. Het verschil is de stakingswinst.

De stakingswinst wordt als volgt berekend:

Stakingswinst = Werkelijke waarde – Fiscale boekwaarde + Vrijvallende fiscale reserves + Goodwill

In de praktijk werkt u dit uit in een rekenkolom waarin u per vermogensbestanddeel de stille reserve berekent. Voeg daarna eventuele goodwill toe, en tel de vrijgevallen oudedagsreserve en andere fiscale reserves mee.

Meer over de gratis factuurdienst

Voorbeeldberekening stakingswinst

Stel: u beëindigt uw eenmanszaak en verkoopt de inventaris, voorraden en klantenbestand voor een totaalbedrag van € 180.000. De fiscale boekwaarde van deze bezittingen is € 95.000. U heeft daarnaast een oudedagsreserve van € 15.000 die vrijvalt. De koper betaalt daarnaast € 30.000 aan goodwill voor uw opgebouwde klantenkring.

De stakingswinst wordt als volgt berekend:

  • verkoopprijs: € 180.000
  • boekwaarde: € 95.000
  • vrijval oudedagsreserve: € 15.000
  • goodwill: € 30.000

Totaal stakingswinst: € 180.000 – € 95.000 + € 15.000 + € 30.000 = € 130.000

Na toepassing van de stakingsaftrek (€ 3.630) resteert een belastbare winst van € 126.370. Deze wordt belast in box 1.

Dit stakingswinst-voorbeeld laat zien hoe zowel stille reserves als goodwill meetellen bij het bepalen van de fiscale winst.

Fiscale behandeling & tarieven 2025

De stakingswinst valt in 2025 onder de inkomsten uit werk en woning, oftewel in box 1 van de inkomstenbelasting. Dit betekent dat het progressieve tarief van toepassing is: hoe hoger uw inkomen, hoe hoger het belastingpercentage.

Voor 2025 gelden drie tarieven in box 1:

  • Tot en met € 38.441 betaalt u 35,82%.
  • Over het deel tussen € 38.441 en € 76.817 geldt een tarief van 37,48%.
  • Boven € 76.817 betaalt u 49,50%.

Omdat stakingswinst bovenop uw reguliere inkomen komt, kan dit u in een hogere belastingschijf duwen. Het is verstandig om uw voorlopige aanslag tijdig aan te passen om naheffingen te voorkomen. 

Meer over Finom

Aftrekposten en faciliteiten

Bij het berekenen van de stakingswinst kunt u gebruikmaken van fiscale voordelen die de belastingdruk verlagen. De belangrijkste is de stakingsaftrek: een eenmalige aftrekpost van maximaal € 3.630 voor ondernemers die hun bedrijf staken en aan de voorwaarden voldoen.

Daarnaast is er de MKB-winstvrijstelling. Deze verlaagt de belastbare winst met 12,7% nadat andere ondernemersaftrekken zijn toegepast. De vrijstelling geldt ook voor stakingswinst, waardoor het netto belastbare bedrag lager uitvalt.

Ook de ondernemersaftrek, zoals de zelfstandigenaftrek, kan van invloed zijn, afhankelijk van het moment van staking.

Stakingswinst en lijfrente: belasting uitstellen

U kunt belasting over uw stakingswinst uitstellen door binnen 12 maanden na staking een lijfrente af te sluiten. De winst wordt dan omgezet in periodieke uitkeringen die later belast worden, vaak tegen een lager tarief. De aftrekbare premie is afhankelijk van de hoogte van de stakingswinst en de fiscale regels van dat jaar.

Door uw stakingswinst in een lijfrente te storten, bouwt u fiscaal voordelig vermogen op. In 2025 is daar zelfs een extra optie voor.

Stakingswinst per rechtsvorm: eenmanszaak, zzp, vof & bv

De fiscale behandeling van stakingswinst verschilt per rechtsvorm. Hieronder leest u hoe dat zit voor de meest voorkomende ondernemersvormen.

Stakingswinst voor eenmanszaak en zzp

Bij een eenmanszaak of als zzp’er valt de stakingswinst onder de inkomstenbelasting. U kunt gebruikmaken van de stakingsaftrek van € 3.630, de MKB-winstvrijstelling en eventueel de lijfrenteaftrek. De winst wordt bepaald aan de hand van de marktwaarde van de onderneming minus de boekwaarde, vermeerderd met vrijvallende fiscale reserves. De uitkomst vormt de belastbare stakingswinst voor een zzp’er of eenmanszaak.

Stakingswinst voor vof

In een vof wordt de stakingswinst per vennoot vastgesteld. Als één vennoot stopt, kan dat voor hem of haar een staking betekenen, terwijl de vof zelf blijft bestaan. Goodwill en de verdeling van vermogen spelen hierbij een belangrijke rol. Fiscale aftrekposten worden per vennoot beoordeeld.

Stakingswinst bij opheffen bv

Een bv is zelfstandig belastingplichtig. Bij opheffing valt de winst onder de vennootschapsbelasting. Als het bedrijf wordt voortgezet in een andere rechtsvorm, kunt u mogelijk gebruikmaken van een doorschuiffaciliteit of geruisloze inbreng. Hiermee stelt u de belastingheffing uit, zolang u voldoet aan de voorwaarden van de Belastingdienst.

Stakingswinst voorkomen of beperken: slimme strategieën

U kunt stakingswinst voorkomen of beperken door tijdig te plannen. Door bijvoorbeeld de verkoop in fases te laten verlopen of een deel van de opbrengst te herinvesteren, voorkomt u dat de volledige winst in één keer wordt belast. 

FAQ

Hoe vraag ik de stakingsaftrek aan?

U verwerkt de aftrek rechtstreeks in uw aangifte inkomstenbelasting via de rubriek ‘winst uit onderneming’.

Wat is de deadline om stakingswinst in een lijfrente te storten?

Binnen 12 maanden na staking moet u het lijfrentebedrag storten om de fiscale aftrek te behouden.

Kan ik stakingswinst spreiden over meerdere jaren?

Spreiding is alleen mogelijk via slimme planning of in combinatie met lijfrente of gefaseerde overdracht.

Heeft goodwill altijd invloed op de stakingswinst?

Alleen bij overdracht of verkoop aan derden telt goodwill mee als belastbare component.

Hoe werkt de stakingsaftrek?

De eerste € 3.630 van uw stakingswinst is vrijgesteld, mits u aan de voorwaarden voldoet.

Hoe bereken ik de stakingswinst voor de Belastingdienst?

Trek de fiscale boekwaarde af van de marktwaarde en tel vrijvallende reserves en eventuele goodwill erbij op.

Waar vult u stakingswinst in?

In de online aangifte bij ‘winst uit onderneming’, onder het onderdeel ‘staking van onderneming’.

Lees onze andere artikelen:

Laatste artikelen