Wat is een rechtspersoon - verschil natuurlijk persoon en rechtspersoon

Een rechtspersoon is een juridische entiteit, zoals een bedrijf of organisatie, die als zelfstandige entiteit wordt beschouwd en bepaalde rechten en plichten heeft. Het is een juridische constructie die afzonderlijk bestaat, los van de personen die de entiteit oprichten of beheren.

Wanneer u voor het eerst een onderneming opricht, zult u uw bedrijf moeten inschrijven bij de KVK. Bij deze inschrijving zult u ook een rechtspersoon moeten kiezen voor uw onderneming. Er zijn veel mensen die een zaak oprichten zonder goed uit te zoeken welke rechtspersoon het beste bij hun onderneming zal passen. Om u hierbij te helpen en om te helpen bij het maken van de keuze die het beste bij u past, hebben we een artikel geschreven waarin we uitgebreid ingaan op het begrip rechtspersoon en het belang voor ondernemers.

Wat is een rechtspersoon?

Een rechtspersoon is een juridische term voor de vorm waarmee een organisatie, net zoals natuurlijke personen, erkend wordt als een drager van wettelijke rechten en plichten. Het is een manier voor ondernemers om het bedrijf aansprakelijk te maken. 

Rechtspersoon en de juridische identiteit

Wanneer een bedrijf als rechtspersoon geregistreerd wordt, wordt er een aantal zaken geregistreerd. Zo worden de naam, het vestigingsadres en de verschillende regels waaraan de onderneming zich moet houden geregistreerd. De rechtspersoon is een juridische entiteit waar controle op gedaan wordt door de wet bestuur en toezicht.

De kenmerken van een rechtspersoon

Het hebben van een rechtspersoon als onderneming heeft een aantal verschillende kenmerken op zowel juridisch vlak als op het vlak van beheer.

Handelingsbekwaamheid

Het verschil natuurlijk persoon en rechtspersoon zien we vooral op het vlak van vertegenwoordiging. Zo bent u zelf een natuurlijk persoon en zult u zelf beslissingen kunnen nemen. Doordat een bedrijf geen manier van communiceren heeft, zal er een bestuur gevormd worden dat beslissingen neemt voor de rechtspersoon.

Vertegenwoordiging

We hebben het net al kort gezegd, een rechtspersoon kan zichzelf niet vertegenwoordigen, daarom is het nodig dat er een bestuur of directie gekozen wordt. Deze organen zullen namelijk samen beslissingen kunnen nemen voor het bedrijf. daarnaast zal het bedrijf vertegenwoordigd worden door het bestuur of de directie.

Aansprakelijkheid van een rechtspersoon

Een van de grootste voordelen die een rechtspersoon als onderneming met zich meebrengt is dat u als eigenaar van de onderneming niet privé aansprakelijk bent voor financiële tegenslagen. Zo zullen alle bezittingen en schulden binnen een onderneming blijven en zullen uw privé-bezittingen hier niet bij horen.

In het geval van een faillissement, zullen de schuldeisers enkel aanspraak kunnen maken op de bezittingen van de onderneming. Er zijn wel enkele uitzonderingen op deze regels. Wanneer er namelijk sprake is van een nalatig beleid of wanbestuur waardoor de organisatie failliet gegaan is, kan het zijn dat de leden van het bestuur toch persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden.

Verschil tussen natuurlijk persoon en rechtspersoon

Nu u beter weet wat een rechtspersoon is, kunnen we het ook hebben over de verschillen tussen een rechtspersoon en natuurlijk persoon.

Wanneer u de rechtspersoonlijkheid van een organisatie gaat vergelijken met een natuurlijk persoon zult u merken dat er in principe niet veel verschillen zijn. Het grootste verschil is dat een natuurlijk persoon zichzelf kan vertegenwoordigen. U bent zelf bijvoorbeeld een natuurlijk persoon en u kunt zelf beslissingen nemen.

Een organisatie met een rechtspersoonlijkheid heeft ook de rechten en plichten zoals een natuurlijk persoon die ook heeft, echter is een bedrijf niet van vlees en bloed en kan het dus niet zelf contracten aangaan of zichzelf vertegenwoordigen. Er zal dus altijd iemand beslissingen moeten nemen in de naam van de organisatie.

Juridische en praktische implicaties

Een onderneming met een rechtspersoonlijkheid zal juridisch gezien als een rechtspersoon worden gezien. Zo zal de rechtspersoon de aansprakelijkheid van de onderneming dragen. Ook zal de onderneming aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen en bepaalde regels moeten volgen.

Hoewel de organisatie een eigen rechtspersoon is, zult u nog altijd de beslissingen kunnen nemen en kunt u zelf kiezen wat er met het bedrijf gebeurt. In de praktijk zal er niet veel voor u veranderen. Het enige waar u zich waarschijnlijk aan moet houden zijn nieuwe boekhoudstandaarden die opgesteld zijn voor de verschillende soorten rechtspersonen.

De voordelen van een rechtspersoon

Natuurlijk heeft het feit dat uw bedrijf een rechtspersoon is ook verschillende voordelen. Indien dit niet het geval was, zou er waarschijnlijk niet voor gekozen worden. Enkele voorbeelden van deze voordelen zijn de volgende.

Beperkte aansprakelijkheid

Bij een rechtspersoon zal de directie van de onderneming niet persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden bij financiële tegenslagen. Dit betekent dus dat er geen aanspraak gemaakt kan worden op uw persoonlijke bezittingen en uw persoonlijk vermogen. Hier zijn wel uitzonderingen op zoals bijvoorbeeld bij het wanbestuur van de onderneming. Bij deze uitzonderingen kunnen de bestuursleden toch persoonlijk aansprakelijk gesteld worden.

Fiscale voordelen

Een bedrijf dat een rechtspersoon is heeft ook verschillende fiscale voordelen. Zo zal een bv bijvoorbeeld voordelig zijn voor ondernemingen met een winst van meer dan € 150.000. Dan kan de directeur namelijk in loondienst gaan, waardoor er dus ook premies en extra voordelen aan de directeur gegeven kunnen worden. In andere soorten ondernemingen zal een directeur vaak niet van deze voordelen kunnen genieten.

Nadelen van een rechtspersoon

Naast het hebben van verschillende voordelen zijn er ook een aantal nadelen dat een rechtspersoon met zich meebrengt.

Administratieve complexiteit

De administratie van een rechtspersoon is specifiek voor die rechtspersoon. Deze administratie zal echter een stuk complexer zijn dan de administratie van een natuurlijk persoon of een onderneming die geen rechtspersoon is. Zo zult u bijvoorbeeld jaarrekeningen moeten indienen bij de KVK. Hierbij komen extra kosten kijken. Ook zult u een jaarverslag moeten opstellen waarin u de beslissingen van de onderneming verklaart. Hierin worden bijvoorbeeld financiële beslissingen uitgelegd.

Minder eenvoudig op te heffen

Wanneer u een onderneming heeft die geen rechtspersoon is, kunt u in de meeste gevallen vrij eenvoudig de onderneming stopzetten. Zo zult u enkel moeten nagaan of er nog schulden zijn. Bij een rechtspersoon zal er in de statuten opgenomen worden wat er moet gebeuren indien het bedrijf gaat stoppen.

Houd uw financiën gescheiden met een zakelijke rekening

Indien u een onderneming heeft met een rechtspersoonlijkheid, is het ook verplicht dat u een zakelijke rekening heeft. Hiermee houdt u namelijk alle verschillende inkomsten en uitgaven op een overzichtelijke manier bij.

Een van de mogelijkheden die u heeft om een zakelijke rekening te openen is bij Finom. Finom voorziet ondernemers van verschillende diensten zoals multibanken en het genereren van facturen die u naar uw klanten kunt versturen. Ook is het mogelijk om verschillende boekhouddiensten te linken aan uw Finom-rekeningen zodat u uw boekhouding op een meer geautomatiseerde manier kunt bijhouden. Kleine ondernemingen kunnen gratis de diensten van Finom uitproberen met het Solo-plan.

De verschillende soorten rechtspersonen

Nu u weet wat een rechtspersoon is en hoe deze verschillen van een natuurlijk persoon, is het belangrijk dat u ook weet welke verschillende soorten rechtspersonen er bestaan.

Privaatrechtelijke rechtspersonen

Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn ondernemingen zoals naamloze vennootschappen, besloten vennootschappen, coöperaties, verenigingen, Limited Liability Partnerships (LLP's) en stichtingen. Deze zullen enkel kunnen handelen door de tussenkomst van een bestuur of directie en zijn beperkt aansprakelijk.

Publiekrechtelijke rechtspersonen

Deze rechtspersonen kunnen, net zoals privaatrechtelijke rechtspersonen, contracten aangaan. Het zijn instellingen, die niet de overheid zelf mogen zijn, maar die wel opgericht werden door de overheid. Deze rechtspersonen zijn ingesteld voor het algemeen belang. Voorbeelden van deze rechtspersonen in Nederland zijn de Staat der Nederlanden, provincies, gemeenten, waterschappen en andere lichamen met verordenende bevoegdheid volgens de Grondwet.

Kerkgenootschappen 

Dit is een van de uitzonderlijke gevallen als vorm van rechtspersoonlijkheid. Een kerkgenootschap moet een bankrekening hebben en een ruimte huren om de activiteiten in te laten plaatsvinden. Ook heeft deze rechtspersoonlijkheid recht op het hebben van bezittingen. Kerkgenootschappen zijn divers en omvatten verschillende christelijke denominaties zoals de Rooms-Katholieke Kerk, Protestantse kerken (zoals de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken), evenals andere religieuze gemeenschappen zoals de Islamitische en Joodse gemeenschappen.

Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

De meeste ondernemingen beginnen als een kleinschalige onderneming. Bij verschillende rechtspersonen zullen er bindende voorwaarden zijn zoals een startkapitaal van meer dan 10.000 euro.

Echter zijn er ook rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid waar u gebruik van kunt maken. Voorbeelden hiervan zijn een eenmanszaak, een maatschap, een commanditaire vennootschap en een vennootschap onder firma, ook bekend als een VOF. Let hierbij wel op dat u als eigenaar van de onderneming ook persoonlijk aansprakelijk bent voor de financiële tegenslagen van de onderneming. Zo kunnen schuldeisers dus ook aanspraak maken op uw eigen vermogen en uw persoonlijke bezittingen.

Hoe kunt u een rechtspersoon oprichten?

Om een onderneming op te richten zult u deze altijd moeten inschrijven bij de KVK. Wanneer u echter een rechtspersoon op wilt richten, zult u ook een afspraak moeten maken bij een notaris. Deze zal een akte moeten opstellen en u zult zich moeten registreren in het handelsregister. Wilt u graag zelf een rechtspersoon oprichten? Dan kunt u het volgende stappenplan het beste gebruiken.

Eerst zult u een afspraak moeten maken bij een notaris om uw rechtspersoon op te kunnen richten. Tijdens deze afspraak zal de notaris samen met u de statuten en/of de rechtsvorm van uw onderneming opstellen. Het opstellen van deze statuten is wettelijk verplicht.

Hierna zal de notaris deze statuten toevoegen aan de oprichtingsakte. De laatste stap is deze akte en de statuten deponeren om uw onderneming te registreren bij de KVK. Dit zal de notaris vaak voor u kunnen doen.

Alles wat u moet weten over het begrip rechtspersoon

Een rechtspersoon is een onderneming die rechten en plichten heeft. Er zijn verschillende soorten rechtspersoonlijkheden waar u uit kunt kiezen. Elk van deze rechtspersoonlijkheden heeft zijn eigen voordelen en nadelen. U kunt dus best met een boekhouder of met een financieel adviseur bespreken welke rechtspersoon het beste is voor uw onderneming.

Het grootste voordeel van een onderneming met een rechtspersoon is dat ze een eigen aansprakelijkheid hebben. Hierdoor zal het bestuur van de onderneming niet persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden. Zo zal het persoonlijke vermogen en de persoonlijke bezittingen niet opgeëist kunnen worden door schuldeisers. In het geval van wanbestuur kan het bestuur wel persoonlijk aansprakelijk gesteld worden. Hoewel een rechtspersoon eigen rechten en plichten heeft, is hij niet van vlees en bloed, waardoor er dus een bestuur of directie zal moeten zijn die de rechtspersoon vertegenwoordigt.

Veelgestelde vragen over rechtspersonen

Is een eenmanszaak een rechtspersoon?

Een eenmanszaak is geen rechtspersoon. De eigenaar van de onderneming zal in dit geval volledig aansprakelijk zijn voor de handelingen van de onderneming. Ook zal het persoonlijk vermogen van de eigenaar aansprakelijk zijn bij financiële tegenslagen.

Hoe wordt een rechtspersoon opgericht?

Om een rechtspersoon op te richten zult u een afspraak moeten maken bij een notaris. Deze zal samen met u de statuten van uw rechtspersoon opstellen en een oprichtingsakte aanmaken. Hierna zullen de statuten en de akte gedeponeerd worden bij de KVK om uw registratie te vervolledigen. Het is belangrijk dat u altijd zelf nagaat of dit ook effectief gebeurd is.

Is een nv een rechtspersoon?

Ja, een nv is een rechtspersoon met een eigen aansprakelijkheid. De onderneming heeft een bestuur nodig dat beslissingen in de naam van de rechtspersoon mag maken. 

Mogelijk vindt u ook andere artikelen op onze site interessant:

• Factuurnummer
• Wat is een factuur?
• Proforma factuur — Wat is een proforma factuur?