Uw belastbaar inkomen bepaalt hoeveel inkomstenbelasting u betaalt. In dit artikel leest u wat belastbaar inkomen precies is, hoe u het berekent en welke aftrekposten en voordelen uw belastingdruk kunnen verlagen.

Inhoud

Wat is belastbaar inkomen?

Het belastbaar inkomen is het deel van uw totale inkomsten waarover u belasting moet betalen. Het vormt de basis voor de inkomstenbelasting die u verschuldigd bent aan de Belastingdienst. Belastbaar inkomen is dus niet hetzelfde als uw omzet of brutoloon, maar het bedrag dat overblijft nadat bepaalde aftrekposten en vrijstellingen zijn toegepast.

In Nederland wordt het belastbare inkomen gebruikt om te bepalen in welke belastingschijf u valt en hoeveel belasting u moet afdragen. Voor zelfstandigen, ondernemers en zzp’ers is het extra belangrijk, omdat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het berekenen van hun inkomsten en het toepassen van fiscale voordelen. Door uw belastbaar inkomen goed te begrijpen, kunt u niet alleen verrassingen bij de aangifte voorkomen, maar ook actief sturen op belastingvoordeel.

Ontdek onze zakelijke rekening

Welke categorieën van belastbaar inkomen zijn er?

In Nederland wordt het belastbaar inkomen verdeeld over drie categorieën, ook wel boxen genoemd. Elke box kent een eigen soort inkomen, belastingtarief en in sommige gevallen ook belastingschijven. U kunt in één of meerdere boxen tegelijk belast worden, afhankelijk van uw situatie.

Box 1: inkomen uit werk en woning

Box 1 bevat het grootste deel van uw belastbaar inkomen. Dit is de box waarin u belasting betaalt over inkomsten uit werk en uit de eigen woning.

Voor zelfstandigen valt de winst uit onderneming in deze box. Maar ook andere inkomsten, zoals loon, pensioen of uitkeringen, worden hier meegenomen. Over loon betaalt u doorgaans loonbelasting, die wordt verrekend met de uiteindelijke inkomstenbelasting. Heeft u een koopwoning? Dan telt het eigenwoningforfait ook mee als extra bijtelling.

U mag uw belastbare inkomen in Box 1 verlagen met aftrekposten, zoals:

  • hypotheekrenteaftrek
  • zelfstandigenaftrek
  • startersaftrek
  • MKB-winstvrijstelling

In 2025 gelden de volgende tarieven:

  • tot € 38.441: 35,82%
  • van € 38.442 tot € 76.817: 37,48%
  • boven € 76.817: 49,50%

Deze tarieven gelden als u de AOW-leeftijd nog niet heeft bereikt.

Box 1 is voor de meeste mensen de belangrijkste box. Een goede berekening van dit deel van uw belastbaar inkomen voorkomt vervelende verrassingen bij de belastingaangifte.

Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang

Box 2 is bedoeld voor mensen met een aanmerkelijk belang in een vennootschap. U heeft een aanmerkelijk belang als u, samen met uw fiscale partner, minstens 5% van de aandelen of stemrechten bezit in een bv, nv of vergelijkbare buitenlandse entiteit.

De inkomsten in deze box bestaan meestal uit ontvangen dividend of uit de winst bij verkoop van aandelen. Deze voordelen worden belast tegen een vast tarief.

Sinds 2024 hanteert Box 2 een tweeschijventarief. In 2025 gelden de volgende percentages:

  • tot € 67.804: 24,5%
  • boven € 67.804: 31%

Deze tarieven gelden voor het gezamenlijke inkomen in Box 2 van u en uw fiscale partner.

Box 2 is vooral relevant voor directeur-grootaandeelhouders (dga’s) en investeerders met een groter belang in een vennootschap. De keuze wanneer u dividend uitkeert of aandelen verkoopt, kan fiscaal een groot verschil maken. Een goede timing kan helpen om de belastingdruk te beperken.

Box 3: inkomen uit sparen en beleggen

Box 3 is bedoeld voor uw privévermogen, zoals spaargeld, beleggingen of een tweede woning. U betaalt alleen belasting over het deel van dit vermogen dat boven een bepaalde vrijstellingsgrens uitkomt.

In 2025 geldt een heffingsvrij vermogen van € 57.684 per persoon. Heeft u een fiscale partner, dan is het gezamenlijke vrijgestelde bedrag € 115.368. Alleen het vermogen boven die grens telt mee voor de berekening van uw belastbaar inkomen in Box 3.

De Belastingdienst kijkt daarbij niet naar uw werkelijke rendement, maar rekent met een verondersteld (fictief) rendement. Voor 2025 gaat men uit van:

  • 1,44% rendement over spaargeld.
  • 5,88% rendement over beleggingen en overige bezittingen.

Over het berekende rendement betaalt u 36% belasting. Box 3 is met name relevant als u buiten uw onderneming of woning extra vermogen heeft opgebouwd.

Welke voordelen verlagen het belastbaar inkomen voor zelfstandige ondernemers?

Zelfstandige ondernemers hebben in Nederland recht op verschillende belastingvoordelen. Deze regelingen verlagen het belastbaar inkomen en zorgen voor een lagere belastingdruk. De belangrijkste zijn de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en de MKB-winstvrijstelling.

  • Zelfstandigenaftrek: Zelfstandige ondernemers hebben in Nederland recht op verschillende belastingvoordelen.
  • Startersaftrek: extra aftrek van € 2.123 voor startende ondernemers, maximaal drie keer toe te passen in de eerste vijf jaar. Alleen mogelijk als u recent bent gestart.
  • MKB-winstvrijstelling: vrijstelling van 12,70% over de winst na aftrek van andere ondernemersregelingen. Wordt automatisch toegepast in de aangifte.

Deze regelingen kunnen samen een flink verschil maken in de hoogte van uw belastbaar inkomen. Door ze op de juiste manier toe te passen, betaalt u minder belasting over uw winst.

Meer over de gratis factuurdienst

Welke aftrekposten verlagen het belastbaar inkomen?

Naast de ondernemersregelingen zijn er ook andere aftrekposten die uw belastbaar inkomen kunnen verlagen. Deze posten zijn niet specifiek voor ondernemers, maar kunnen wel degelijk voordeel opleveren als u er gebruik van mag maken. Enkele veelvoorkomende aftrekposten zijn:

  • Hypotheekrenteaftrek: heeft u een eigen woning met een hypotheek? Dan mag u de betaalde rente over uw hypotheek onder voorwaarden aftrekken van uw inkomen in Box 1. Ook bepaalde kosten bij het afsluiten van de hypotheek kunnen aftrekbaar zijn.
  • Zorgkosten, giften en studiekosten: bepaalde zorgkosten die niet vergoed worden, zoals tandartsbehandelingen of hulpmiddelen, zijn onder voorwaarden aftrekbaar. Dat geldt ook voor giften aan erkende goede doelen en sommige scholingsuitgaven.
  • Zakelijke kosten: als ondernemer kunt u zakelijke kosten aftrekken, mits ze direct verband houden met uw onderneming. Denk aan kantoorbenodigdheden, reiskosten, adviesdiensten of representatiekosten.

Deze aftrekposten verlagen het inkomen waarover u belasting betaalt. Let er wel op dat u aan specifieke voorwaarden moet voldoen. Zo gelden er vaak drempelbedragen, en moet u de uitgaven goed kunnen onderbouwen met bewijsstukken of facturen.

Belastbaar inkomen berekenen: hoe werkt dat?

Het belastbaar inkomen is het bedrag waarover u inkomstenbelasting betaalt. Voor ondernemers wordt dit berekend op basis van de winst uit onderneming, verminderd met aftrekposten en vrijstellingen. Ook andere inkomsten en kosten uit Box 1 kunnen meespelen.

De berekening verloopt in grote lijnen als volgt:

  1. Bepaal uw winst: omzet min zakelijke kosten.
  2. Trek de ondernemersaftrekken af (zoals zelfstandigenaftrek en startersaftrek).
  3. Verminder het resultaat met de MKB-winstvrijstelling.
  4. Tel eventuele andere inkomsten in Box 1 erbij op.
  5. Trek persoonsgebonden aftrekposten af (zoals hypotheekrente of zorgkosten).

Het bedrag dat overblijft, is uw belastbaar inkomen in Box 1.

Voorbeeld: berekening belastbaar inkomen

Stel dat u in 2025 een jaarwinst behaalt van € 40.000. U past de zelfstandigenaftrek van € 2.470 en de startersaftrek van € 2.123 toe, waardoor uw winst daalt naar € 35.407. Over dat bedrag past u de MKB-winstvrijstelling van 12,70% toe, wat neerkomt op € 4.497. Uw belastbaar inkomen in Box 1 komt daarmee uit op € 30.910.

Meer over Finom

Hoe betaalt u belasting over het belastbaar inkomen?

Na uw aangifte inkomstenbelasting ontvangt u van de Belastingdienst een definitieve aanslag. Daarin staat hoeveel belasting u moet betalen of terugkrijgt. Dit bedrag betaalt u meestal in één keer, of in enkele termijnen als u daarvoor kiest.

Met een voorlopige aanslag kunt u de belastingbetaling spreiden over het jaar. U betaalt dan maandelijks een bedrag op basis van een geschat inkomen, of ontvangt alvast belasting terug als u bijvoorbeeld recht heeft op aftrekposten.

De voorlopige aanslag wordt verdeeld over 11 of 12 termijnen per jaar en kan tussentijds worden aangepast. Zo behoudt u grip op uw financiële planning en voorkomt u verrassingen bij de definitieve aanslag.

FAQ

Waarom is het belastbaar inkomen vaak lager bij zzp’ers?

Zzp’ers mogen gebruikmaken van ondernemersaftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek, startersaftrek en MKB-winstvrijstelling. Deze verlagen hun winst, waardoor het bedrag waarover zij belasting betalen lager uitvalt dan hun werkelijke omzet of brutowinst.

Hoe kunt u op een legale manier uw belastbaar inkomen verlagen?

U kunt uw belastbaar inkomen verlagen door gebruik te maken van aftrekposten waarvoor u in aanmerking komt. Denk aan zakelijke kosten, ondernemersaftrekken, hypotheekrente of specifieke zorgkosten. Een goede administratie helpt om geen aftrekposten te missen.

Waar kunt u uw belastbaar inkomen terugvinden?

U vindt uw belastbaar inkomen in de aangifte inkomstenbelasting, meestal op het overzicht na afronding van uw aangifte. Ook op de definitieve aanslag van de Belastingdienst staat het bedrag vermeld, gespecificeerd per box.

Is belastbaar inkomen bruto of netto?

Het belastbaar inkomen is een nettobedrag, berekend na aftrek van zakelijke kosten, regelingen en aftrekposten. Het is dus niet hetzelfde als uw bruto-inkomen of omzet, maar het bedrag waarop de belastingheffing wordt gebaseerd.

Lees onze andere artikelen:

Laatste artikelen