Door Willem Jansen

Erfbelasting

Erfbelasting is een belasting op de waarde van een nalatenschap na overlijden. Dit artikel is bedoeld voor personen die een erfenis ontvangen of te maken krijgen met erfbelasting. Het biedt inzicht in de regels, tarieven en vrijstellingen van erfbelasting, essentieel voor erfgenamen en nabestaanden.

Wat is erfbelasting?

Erfbelasting is een belasting die geheven zal worden over de geldsom die u eventueel zou krijgen als resultaat van een erfenis die u krijgt. In tegenstelling tot inkomstenbelasting of belasting over de toegevoegde waarde, wordt erfbelasting alleen geheven in het geval van overdracht van eigendom na de dood van de erflater.

Erfbelasting en belastingplicht

Iedereen die een erfenis ontvangt zal hier belasting over moeten betalen. Echter zal er een bepaald deel van de belasting worden vrijgesteld van belasting. Dit zal ervoor zorgen dat niet over het volledige bedrag belasting betaald hoeft te worden.

Bepaling van belastingplicht bij erfenissen

De overheid zal bepalen hoeveel het percentage is dat u belastingvrij zal mogen erven. Echter zal dit ieder jaar opnieuw bekeken worden. Ook zal de relatie die u met de overleden persoon heeft een impact hebben op de hoogte van het vrijgestelde bedrag. 

Erfbelasting en de belastbare basis

Het kan natuurlijk zijn dat u niet meteen een som geld krijgt, maar dat u in plaats hiervan een woning erft. Het zal hierbij moeilijk zijn om meteen belastingen te kunnen betalen. Echter zal er toch een waarde moeten zijn voor uw erfenis.

Waardering van de nalatenschap

Indien u bijvoorbeeld een woning uit een erfenis ontvangt, zal deze woning gewaardeerd moeten worden. U zult echter de belasting pas moeten betalen wanneer u deze woning effectief verkoopt. Over de andere waarden van het nalatenschap zult u wel al belasting moeten betalen.

Aftrekposten en schulden van de nalatenschap

Het kan natuurlijk ook zijn dat de overledenen nog verschillende schulden had. Indien u een zuiver erfgenaam bent, zult u deze schulden erven en zult u hier dan ook verantwoordelijk voor zijn. Echter kunt u er ook voor kiezen om de erfenis als beneficiair te ontvangen, om hierdoor mensen te kunnen beschermen. Hierbij zullen eerst alle schulden worden betaald met de erfenis, en wat daarna overblijft, gaat naar de erfgenamen.

Tarieven en vrijstellingen van erfbelasting

De tarieven van de erfbelasting zullen elk jaar opnieuw bepaald worden door de Nederlandse belastingdienst. Bij de berekeningen van de vrijstellingen zal rekening gehouden worden met inflatie en de stijging van de algemene kosten.

Progressieve tarieven van erfbelasting

In Nederland zult u een bepaald percentage van uw erfenis moeten afstaan aan de belastingen. Doordat dit een progressief tarief is, zult u dus meer moeten betalen wanneer u meer erfenis ontvangt. Deze progressieve tarieven zullen enkel ingaan wanneer de erfenis hoger is dan vrijgestelde som. 

Vrijstellingen op basis van relatie tot de overledene

In Nederland zult u op basis van uw relatie tot de overledenen een andere belastingvrije som hebben. Zo zult u bijvoorbeeld in 2023, als u uw echtgenoot verliest, een vrijstelling tot 723.526 euro krijgen. Alles wat hier onder ligt zal niet belastbaar zijn.

Internationale aspecten van erfbelasting

Niet elk land zal dezelfde regelingen hebben wanneer het aankomt op een erfenis. Zo kunnen landen voor iedereen een belastingvrije som hebben, of ze kunnen ervoor kiezen dat er belasting betaald zal moeten worden over het volledige bedrag. 

Erfbelasting in verschillende landen

In België wordt er bijvoorbeeld gebruikgemaakt van een progressief belastingsysteem. Hier zult u binnen bepaalde schijven een ander percentage aan belastingen moeten betalen. Zo zult u bij een erfenis van minder dan 50.000 euro, 3% belasting betalen en bij een erfenis van meer dan 250.000, 27% belasting betalen. Tussen 50.000 en 250.000 euro zult u 9% aan erfbelasting moeten betalen

Omgaan met grensoverschrijdende erfenissen

Het kan natuurlijk zijn dat u een erfenis ontvangt van iemand die in het buitenland woonde. Indien u buiten Nederland woont en erfenis ontvangt, zullen de belastingregels van het land waar u woont van toepassing zijn. Echter, er is in Europa een regeling waarbij de overledene in zijn of haar testament kan laten weten volgens welke staat de erfenis behandeld moet worden.

Aangifte en betaling van erfbelasting

Om belasting te kunnen heffen, zal de belastingdienst moeten afweten van een bepaalde erfenis. Deze aangifte zult u zelf moeten uitvoeren. Indien u dit niet zou doen, riskeert u de kans om boetes te krijgen. Echter hoeft u zich niet meteen zorgen te maken, zo krijgt u vaak een betalingsplan waarmee u de betalingen over een bepaalde tijd kunt uitvoeren.

Proces van aangifte erfbelasting

Wanneer u erfenis ontvangt, zult u dit moeten aangeven bij de belastingdienst. Hiervoor zijn speciale formulieren die u kunt invullen. Dit kunt u tegenwoordig allemaal online doen. 

Termijnen en betalingsregelingen

Om u niet meteen alle verantwoordelijkheid te geven, kunt u de erfbelasting betalen over een maximale periode van 8 maanden na het overlijden van de persoon die u dit nagelaten heeft. 

Fiscale planning voor erfbelasting

Er zijn verschillende manieren om de belastingen op erfenissen zo laag mogelijk te houden. Deze manieren zijn volledig legaal, maar er moet wel van tevoren aan gedacht worden.

Strategieën voor erfbelasting planning

Er zijn verschillende strategieën die gebruikt kunnen worden die de erfbelasting zo laag mogelijk houden. Zo kunt u bijvoorbeeld een “geschenk” geven zonder dat u hier belasting op moet betalen. In 2023 was dit bedrag €6.035, dit lijkt weinig, maar indien u dit over een aantal jaar kunt doen, kunt u toch een heel groot bedrag belastingvrij schenken. 

Gebruik van testamenten en trusts

Een andere strategie die u zou kunnen gebruiken is door uw geld in een trust te plaatsen. Dit is vrijwel volledig belastingvrij. Hierna zult u in uw testament moeten vermelden wie de toegang tot de uitkeringen van dit trust zullen ontvangen nadat u overleden bent. Ook dit zal belastingvrij kunnen gebeuren. 

Erfbelasting en juridische kwesties

Het kan wel eens zijn dat u niet akkoord gaat met de aanslag van uw erfenis belasting of dat er regels zijn waarvan u niet wist toen u de erfbelasting aangifte indiende. Indien dit het geval is zult u altijd een bezwaar kunnen maken tegen de aanslag van de belastingdienst. Ook is er een specifieke wetgeving waarin alles over erfbelasting uitgelegd staat.

Wetgeving omtrent erfbelasting

De wetgeving omtrent erfbelasting en alle regels die hier bij komen staan volledig in de successiewet 1956. Ieder jaar zal deze wetgeving aangepast worden, het is dus belangrijk dat u na gaat onder welke wetgeving uw erfenis behoort.

Geschillen en bezwaarprocedures

Indien u niet akkoord gaat met de belastingaanslag die u gekregen heeft met betrekking tot uw erfenis, kunt u er altijd een bezwaar tegen indienen. Hiervoor zult u binnen 6 weken na de datum waarop de aanslag staat een brief moeten versturen met uw bezwaar. Het adres waar u dit bezwaar naar toe moet sturen vindt u terug op de aanslag zelf. 

Economische en sociale impact van erfbelasting

Erfbelasting is iets waar niet veel mensen akkoord mee zijn. Er komen vaak discussies in de sociale klassen van de mensen en er zal zoveel mogelijk gedaan worden om de belastingen niet te hoeven betalen. 

Invloed op vermogensoverdracht

De erfbelasting heeft ervoor gezorgd dat mensen gedurende hun leven al moeten denken aan het doorgeven van het vermogen aan hun kinderen of erfgenamen. Zo kunt u bijvoorbeeld uw partner voor de helft eigenaar maken van uw vermogen. Wanneer u of uw partner dan overlijdt, zult u slechts over de helft een erfbelasting moeten betalen. Voor de rest zult u over verschillende jaren moeten plannen waar uw vermogen naartoe gaat, en hoe u eventuele belasting implicaties kunt minimaliseren.

Discussies over de rechtvaardigheid van erfbelasting

Over de jaren heen zijn er steeds meer discussies over hoe rechtvaardig de heffing van erfbelasting wel is. Het geld zal namelijk al een keer belast zijn bij de persoon die overleden is. Wanneer het dan aan u nagelaten wordt, moet u hier voor een tweede keer belasting op betalen. Veel mensen vinden dit een vorm van dubbele belasting, waardoor het niet rechtvaardig is. Echter, wordt de erfenis gezien als een toevoeging op uw persoonlijke inkomen, waardoor er nog geen belasting over betaald is.

Conclusie

Erfbelasting vereist zorgvuldige planning en begrip van de erfgenamen. Het is belangrijk om rekening te houden met het feit dat de tarieven en regels voor erfbelasting kunnen variëren afhankelijk van de graad van verwantschap en de grootte van de erfenis. Tijdige en correcte indiening van belastingaangiften is zeer belangrijk.