Wat betekent activa?
Wanneer we het over activa hebben, gaat het vaak over de bezittingen van een onderneming. Deze bezittingen kunnen verschillende waarden en vormen hebben. Activa is een benaming voor het beschikbaar en vastgelegde geld dat actief voor de onderneming gebruikt wordt. Op een balans zullen de activa de geldbedragen weergeven die volgens de boekhouding aanwezig zijn. Denk hierbij maar aan investeringen, voorraden en al het geld dat aanwezig is of dat nog moet worden ontvangen.
Het tegenovergestelde van activa zijn passiva. De passiva staan voor alle schulden die u heeft aangegaan om de activa te kunnen financieren. Alles wat onder passiva valt zal niet actief gebruikt kunnen worden om het bedrijf te runnen.
Soorten activa
Aangezien u veel verschillende bezittingen heeft, zullen de activa ook in verschillende groepen ingedeeld worden. Enkele van deze groepen zijn:
Vaste activa
De vaste activa zijn dingen die vaak voor een periode langer dan 1 jaar binnen de onderneming zullen blijven. Deze activa kunnen nog verder verdeeld worden in twee grote groepen: De materiële en de immateriële vaste activa.
- Immateriële vaste activa: tot deze groep behoren alle vaste activa die niet tastbaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn zaken zoals merknaam, licenties, patenten op ontwerpen en nog veel meer.
- Materiële vaste activa: Materiële activa, ook tastbare activa genoemd, zijn de alle vaste activa die u wel kunt aanraken. Denk hierbij maar aan een gebouw, grond, bedrijfsauto of zelfs een computer. Wanneer u echter een pand zou huren, kunt u dit niet tot de activa beschouwen. Dit komt doordat u het gebouw niet bezit.
Vlottende activa
De vlottende activa van een onderneming zijn de bezittingen die minder dan een jaar in het bedrijf zullen zijn. Het is dus de bedoeling dat deze activa in beweging zijn. Voorbeelden van vlottende activa zijn:
- Voorraden: Dit kunnen volledig geproduceerde producten of grondstoffen die verwerkt zullen worden tot een afgewerkt product of om deze daarna te verkopen.
- Liquide middelen: Het geld dat op een zakelijke rekening staat en beschikbaar is om nieuwe aankopen te doen. Hierbij hoort ook het geld dat zich in de kas bevindt.
- Debiteuren: Debiteuren zijn klanten die nog openstaande facturen hebben, maar die de dienst of het product wel al ontvangen hebben.
Financiële activa
De laatste groep van activa zijn de financiële activa. Dit zijn dingen die met geld te maken hebben, maar niet behoren tot de liquide middelen. Deze kunnen we ook in verschillende groepen indelen:
- Strategische aandelen: Strategische aandelen in andere bedrijven geven de organisatie vaak recht tot inspraak op de besturing van dat bedrijf. Het gaat hier vaak over dochterondernemingen.
- Vorderingen en leningen: Wanneer er voor een langere tijd een factuur openstaat of een lening gegeven is aan een derde partij, zal deze bij de financiële activa gerekend kunnen worden.
- Aandelen en obligaties: Hoewel het vaak geen echte financiële activa zijn, zullen aandelen en obligaties toch vaak bij de financiële activa ondergebracht worden.
Kenmerken van activa
De onderdelen van de activa hebben verschillende kenmerken die belangrijk zijn voor uw eigen onderneming.
Waardering en afschrijving
Wanneer u een vaste activa aankoopt voor uw onderneming zal deze voor een bepaalde waarde in uw vaste activa ingebracht mogen worden. Deze waarde is de prijs die u hiervoor betaalt. Echter zult u deze over de loop van een aantal jaren mogen afschrijven. Hiermee daalt de waarde van uw activa in uw onderneming, maar u kunt deze dalende waarde wel aftrekken als kost.
De verschillende soorten vaste activa zullen andere voorwaarden hebben voor het aftrekpercentage per jaar. Zo heeft een laptop voor uw onderneming een levensduur van 5 jaar, dit betekent dat u over de loop van 5 jaar 20% van de beginwaarde van de laptop als kost mag aftrekken. Na 5 jaar zal de laptop €0 waard zijn voor de onderneming en dus ook €0 toevoegen aan de vaste activa van uw balans.
Afschrijvingen zijn enkel mogelijk voor de materiële vaste activa.
Economische levensduur
De economische levensduur is de periode waarin het voor de onderneming verstandig is om de activa te gebruiken. Nadat de economische levensduur voorbij is, zullen de kosten aan de activa, zoals reparatiekosten of de onderhoudskosten, hoger zijn dan de waarde die de activa voor uw onderneming toevoegt. Elk van de verschillende soorten activa zal een andere economische levensduur hebben. Deze economische levensduur zal gebruikt worden voor de berekening van de aftrekmogelijkheden van deze activa.
Als we het voorbeeld van de laptop gebruiken, kunt u zeggen dat de economische levensduur van een laptop 5 jaar is. Na 5 jaar is de laptop €0 waard voor de onderneming en is het onderhouden of repareren altijd een hoger bedrag dan de waarde van de laptop. Het is in dit geval dan een beter idee om een nieuwe laptop aan te kopen die u dan weer over de volgende 5 jaar kunt afschrijven.
Dit betekent niet dat u verplicht bent om nieuwe activa aan te kopen zodra de economische levensduur voorbij is. Er is vaak ook een periode waarin u de activa effectief kunt gebruiken. Dit heet de technische levensduur en deze zal in de meeste gevallen langer zijn dan de economische levensduur.
Liquiditeit
Een ander kenmerk van activa is dat de liquiditeit ervan vaak relatief hoog ligt. Met liquiditeit wordt er gekeken naar hoe snel een bepaalde activa omgezet kan worden in beschikbaar geld. Zo zal het verkopen van een laptop veel sneller kunnen gaan dan het verkopen van een gebouw. De activa met de hoogste liquiditeit zijn vaak de financiële activa zoals aandelen en obligaties.
Waardering van activa
De waardering van activa is een proces waarbij u zult bepalen wat de waarde van een actief is. Hierbij zal er gekeken worden naar de boekwaarde, de marktwaarde en de verschillende afschrijvingsmethoden die gebruikt kunnen worden.
Boekwaarde versus marktwaarde
De boekwaarde en de marktwaarde van een bepaalde activa worden op twee verschillende manieren berekend. De boekwaarde is de waarde die op de balans zal staan op het moment dat deze waarde berekend wordt. De marktwaarde is de waarde die de activa op zou kunnen brengen als deze op dat moment verkocht zou worden.
Om de boekwaarde te kunnen berekenen, kunt u gebruik maken van de volgende formule:
Afschrijving per jaar = (Aankoopwaarde - restwaarde) / Gebruiksduur.
Actuele boekwaarde = Aankoopwaarde - (Afschrijving per jaar x Aantal jaar in onderneming)
U koopt bijvoorbeeld een bedrijfswagen van €25.000 en u wilt deze over een periode van 10 jaar afschrijven. Na deze 10 jaar wordt er verwacht dat de wagen nog €5000 euro zou kunnen opbrengen. De afschrijving per jaar zou dan als volgt zijn: (€25.000 - €5000)/10 = €2000.
Indien u de boekwaarde van de auto wilt berekenen nadat deze 7 jaar in de onderneming zit, moet u de formule van de actuele boekwaarde gebruiken. €25.000 - (€2000*7)= €11.000.
Voor de onderneming is de auto na 7 jaar nog €11.000 euro waard, echter wanneer de ondernemer de auto op dat moment zou willen verkopen, kan het zijn dat de auto nog €13.000 euro zou kunnen opbrengen. De €13.000 euro is dan de marktwaarde van de auto.
Afschrijvingsmethoden
Niet alle materiële vaste activa zullen op dezelfde manier afgeschreven worden. Zo zijn er namelijk verschillende afschrijvingsmethoden die u zou kunnen gebruiken.
- Lineaire afschrijving zonder restwaarde: Bij deze afschrijvingsmethode wordt er een bepaalde economische levensduur voor een activa voorzien. Ook wordt er na deze economische levensduur geschat dat de activa geen inruilwaarde meer heeft. Dit hoeft niet altijd waar te zijn.
- Lineaire afschrijving met restwaarde: Bij materiële activa waarvan verwacht wordt dat er na de economische levensduur van de activa, deze nog een bepaalde inruilwaarde zal hebben, zult u een lineaire afschrijving met restwaarde moeten gebruiken. Hierbij wordt er rekening gehouden met de technische levensduur van de activa.
- Afschrijving met bepaald percentage van de boekwaarde: Om deze afschrijvingsmethode te gebruiken, zult u eerst een restwaarde moeten berekenen. Hierna moet u de aankoopwaarde delen door de restwaarde en dit vermenigvuldigen met 100%. Het percentage dat u dan bekomt, zult u jaarlijks van de actuele boekwaarde mogen aftrekken.
Herwaardering en waardevermindering
Vast materiële activa zoals gebouwen zullen vaak over periodes langer dan 10 jaar afgeschreven worden. Het kan echter zijn dat gedurende deze periode de waarde van het gebouw gestegen is. Met een herwaardering zult u de boekwaarde van het gebouw kunnen verhogen. Dit heeft in principe geen positieve of negatieve invloed op uw activa. Het kan er wel voor zorgen dat uw activa hoger wordt en daardoor uw solvabiliteitsscore ook hoger komt te liggen.
Een waardevermindering is ongeveer het tegenovergestelde van een herwaardering. Zo zal er bij een waardevermindering gekeken worden naar de boekwaarde van een activa in vergelijking met de marktwaarde van de activa. Wanneer de boekwaarde hoger ligt dan de marktwaarde, zal de boekwaarde aangepast moeten worden om deze gelijk te stellen aan de marktwaarde. De waardevermindering zal vaak van factoren zoals slijtage afhangen.
Rol van activa in de balans
Ieder bedrijf zal jaarlijks een balans met activa en passiva moeten opstellen om een jaarrekening op te stellen. De activa zullen altijd dezelfde rol spelen in de balans en altijd op dezelfde manier genoteerd worden. De waarden van de activa van een bedrijf tonen het eigen vermogen van de onderneming. Dit is zeer belangrijke informatie voor investeerders en de overheid.
Positie van activa in de balans
De activa zult u altijd aan de linkerkant van de balans kunnen vinden. Op deze balans zult u alle verschillende activa moeten noteren. Ook hiervoor zijn bepaalde voorschriften opgesteld. Zo komen de vaste activa altijd als eerste aan bod. Hieronder worden ze in de bepaalde categorieën verder gesorteerd. Na de vaste activa komen de rollende activa zoals voorraden. Als laatste komen de financiële activa en liquide middelen aan bod.
Balansanalyse
Om na te gaan of uw bedrijf in een gezonde financiële situatie zit, zullen investeerders en financiële instellingen een balansanalyse van uw activa en passiva uitvoeren. In dit proces zullen ze nagaan wat uw eigen vermogen is, hoe hoog uw solvabiliteitsscore is en wat uw terugbetalingscapaciteit is. Aan de hand van deze informatie zullen ze namelijk kunnen berekenen hoeveel risico ze nemen wanneer ze investeren in uw onderneming.
Invloed van activa op de bedrijfsvoering
De waarden van uw activa bepalen de financiële waarde van uw bedrijf. Als ondernemer zult u uw bedrijfsvoering hieraan moeten aanpassen.
Beheer van activa
Het hebben van verschillende soorten activa is zeer positief voor uw onderneming. Dit zijn namelijk allemaal zaken waarover u beschikt. U kunt afschrijvingen doen over vaste materiële activa voor dingen die uw onderneming effectief gebruikt. Het heeft dus geen nut om te investeren in 10 computers als u slechts een team van 4 werknemers heeft. Het is dus belangrijk om uw activa altijd op de meest financieel verantwoordelijke manier te beheren.
Invloed op de financiële gezondheid van een bedrijf
De activa zullen ook een invloed hebben op de financiële gezondheid van een onderneming. Wanneer u bijvoorbeeld een laag eigen vermogen heeft doordat u een lage activa kant heeft, kan uw solvabiliteitsscore dalen. Wanneer u een lage solvabiliteitsratio heeft, zullen investeerders en kredietinstellingen minder snel leningen of investeringen aan uw bedrijf geven.
Conclusie
De activa van een onderneming zijn alle dingen waar de onderneming effectief eigenaar van is. Dit kan zowel materieel zijn, bijvoorbeeld voorraden, auto’s en computers als immaterieel zoals merknaam, patenten, aandelen en andere beleggingen. De activa van een bedrijf laten ook zien hoe liquide een bedrijf is.
Vaste materiële activa, activa die voor een periode langer dan een jaar in uw organisatie blijven, zult u over verschillende jaren kunnen afschrijven. De afschrijvingskosten zullen de boekwaarde van de activa verminderen. Ieder jaar zult u hier slechts een bepaald bedrag van kunnen afschrijven. Dit zal berekend worden aan de hand van de economische levensduur van de activa.
Kredietinstellingen en investeerders zullen aan de hand van een balansanalyse van de activa en passiva kunnen bepalen of uw onderneming financieel gezond is, wat bepalend is voor leningen en investeringen.