Door Luuk Bakker

Kasstroomoverzicht

Een kasstroomoverzicht is een essentieel instrument voor elke ondernemer om de financiële gezondheid van een bedrijf inzichtelijk te maken. Het biedt een gedetailleerd overzicht van de in- en uitstroom van contant geld, waardoor ondernemers de liquiditeit, solvabiliteit en algemene financiële prestaties kunnen beoordelen en beheren. Dit artikel leidt u door de kernaspecten van het kasstroomoverzicht, inclusief de opbouw, methoden voor het opstellen en praktische toepassingen, essentieel voor effectief financieel beheer.

Wat is een kasstroomoverzicht?

Een kasstroomoverzicht, een fundamenteel onderdeel van de financiële rapportage van een onderneming, biedt een heldere kijk op de cashflow - de in- en uitstroom van contant geld - in een bepaalde periode. Dit financiële document is cruciaal voor het beoordelen van de liquiditeit, de solvabiliteit en de algehele financiële gezondheid van een onderneming.

In tegenstelling tot andere financiële overzichten die zich richten op winst of activa, richt een kasstroomoverzicht zich op transacties in contanten. Hiermee kunnen bedrijfseigenaren zien hoe geld wordt gegenereerd en uitgegeven in drie hoofdgebieden: bedrijfsactiviteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. We leggen ze hieronder uit:

  • Operationele activiteiten: dit gedeelte illustreert de cashflow die voortvloeit uit de primaire zakelijke activiteiten van het bedrijf, zoals de verkoop van goederen of diensten.
  • Investeringsactiviteiten: deze sectie biedt inzicht in de cashflow gerelateerd aan de aankoop of verkoop van langetermijninvesteringen of activa, zoals onroerend goed of apparatuur.
  • Financieringsactiviteiten: dit onderdeel laat zien hoe een onderneming geld genereert of gebruikt via financieringsbronnen, inclusief aandelen en leningen.

De rol van een kasstroomoverzicht bij financieel beheer

Het kasstroomoverzicht is essentieel voor financiële planning en liquiditeitsbeheer, waarmee ondernemers de cashflow kunnen beoordelen voor schulden, investeringen en groei. Dit overzicht, dat contante transacties benadrukt, biedt een realistische weergave van een bedrijf zijn financiële status. Het is vooral relevant voor bedrijven waar cashflow belangrijker is dan winst, zoals start-ups of bedrijven met aanzienlijke investeringen.

Het onderscheidt zich van andere financiële overzichten door zich te concentreren op de daadwerkelijke in- en uitstroom van contant geld, onafhankelijk van boekhoudkundige aanpassingen. Het overzicht is cruciaal voor het beoordelen van zowel de kortetermijnliquiditeit als de langetermijnsolvabiliteit, door inzicht te geven in de cashflow uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.

Bovendien ondersteunt het kasstroomoverzicht strategische planning en zakelijke besluitvorming, zoals investeringen en prijsstelling, door managers te helpen de impact van hun keuzes op de cashflow te begrijpen. Dit helpt bij het handhaven van een gezonde cashflow en draagt bij aan het algemene financiële welzijn van het bedrijf.

Hoe maakt u een kasstroomoverzicht?

Het maken van een kasstroomoverzicht is een essentiële vaardigheid voor elke ondernemer of financieel professional. Hier is een stapsgewijze handleiding om u door dit proces te leiden:

Stap 1: verzamel de nodige financiële gegevens

Begin met het verzamelen van financiële gegevens uit uw boekhoudsysteem. Dit omvat de balans, de resultatenrekening en eventuele aanvullende details over contante transacties.

Stap 2: kies de methode

Bepaal of u de directe of indirecte methode gebruikt. De directe methode toont de daadwerkelijke cashtransacties en is gedetailleerder. De indirecte methode begint met de nettowinst en past deze aan voor niet-contante posten en wijzigingen in het werkkapitaal.

Stap 3: bereken de operationele cashflow

Bij de directe methode: tel alle contante ontvangsten op en trek hier de contante betalingen vanaf. Bij de indirecte methode: begin met de nettowinst en pas deze aan voor items zoals afschrijvingen, wijzigingen in debiteuren, voorraden en crediteuren.

Stap 4: bereken de cashflow uit investeringsactiviteiten

Hier registreert u alle contante transacties gerelateerd aan investeringen, zoals de aankoop of verkoop van activa, apparatuur of investeringen in andere bedrijven.

Stap 5: bereken de cashflow uit financieringsactiviteiten

Dit omvat transacties zoals het uitgeven van aandelen, het opnemen of aflossen van leningen en dividenduitkeringen.

Stap 6: bereken de netto cashflow

Tel de cashflows van alle drie de categorieën op (operationeel, investering, financiering) om de netto cashflow voor de periode te bepalen.

Stap 7: presenteer het eindsaldo

Voeg de netto cashflow toe aan het beginsaldo om het eindsaldo van uw liquide middelen voor de periode te berekenen.

Stap 8: controle en analyse

Controleer het overzicht op nauwkeurigheid en analyseer de resultaten om inzichten te verkrijgen in de financiële gezondheid en cashflowtrends van uw onderneming.

Stap 9: documentatie en rapportage

Documenteer uw bevindingen duidelijk en rapporteer deze aan relevante belanghebbenden, zoals investeerders, crediteuren, en het managementteam.

Kasstroomoverzicht: de directe methode

Hierboven schreven we over de methoden voor het opstellen van het kasstroomoverzicht. Laten we de directe methode eens nader bekijken. 

De directe methode voor het opstellen van een kasstroomoverzicht biedt een heldere en gedetailleerde weergave van de cashflows binnen een bedrijf. Deze methode is direct gericht op het traceren van de daadwerkelijke in- en uitstroom van contant geld.

Bij de directe methode worden de kasstromen rechtstreeks uit de operationele activiteiten van de onderneming geregistreerd. Dit omvat alle contante ontvangsten van klanten en alle contante betalingen aan leveranciers en werknemers. In plaats van te beginnen met de nettowinst en deze te corrigeren voor niet-contante posten, zoals bij de indirecte methode, registreert de directe methode elke cashtransactie afzonderlijk.

Voorbeeld van de directe methode

Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen: stel dat een bedrijf in een bepaalde periode € 100.000 aan klanten heeft gefactureerd en € 80.000 in contanten heeft ontvangen. Tegelijkertijd heeft het bedrijf € 30.000 aan leveranciers en € 20.000 aan salarissen betaald. De netto kasstroom uit operationele activiteiten zou in dit geval € 30.000 zijn (€ 80.000 ontvangen - € 50.000 betaald).

Voordelen van de directe methode

  • Duidelijkheid: de directe methode biedt een transparant beeld van waar het geld vandaan komt en waar het naartoe gaat. Dit maakt het voor belanghebbenden gemakkelijker om de operationele efficiëntie van het bedrijf te beoordelen.
  • Inzicht in klant- en leveranciersbetalingspatronen: deze methode helpt bij het identificeren van patronen in klantbetalingen en leveranciersbetalingen, wat waardevol kan zijn voor cashmanagement.
  • Directe verbinding met zakelijke activiteiten: het biedt een directe koppeling tussen de bedrijfsactiviteiten en de cashflow, wat nuttig is voor operationele analyse.

Nadelen van de directe methode

De directe methode voor kasstroomoverzichten, hoewel nuttig voor gedetailleerde cashflow-analyse, kent enkele nadelen, vooral voor grote bedrijven met veel transacties. Het is tijdrovend omdat elke cashtransactie individueel moet worden gevolgd en geregistreerd. Deze methode vereist ook gedetailleerde transactiegegevens, wat een uitdaging kan zijn als een bedrijf geen uitgebreide cashadministratie onderhoudt. Daarnaast kunnen sommige boekhoudsystemen niet goed zijn uitgerust voor deze methode, wat leidt tot integratieproblemen en extra werk. 

Vanwege deze nadelen kiezen veel bedrijven, vooral die met een groot aantal transacties of complexe financiële structuren, vaak voor de indirecte methode, ondanks het minder gedetailleerde inzicht in specifieke cashtransacties.

Kasstroomoverzicht: indirecte methode

De indirecte methode voor het opstellen van een kasstroomoverzicht is in principe een manier om de cashflow van een bedrijf te bepalen door te beginnen met de nettowinst of het nettoverlies. Dit is hoe het in zijn werk gaat:

  • Startpunt - nettowinst of -verlies: de berekening begint met de nettowinst of het nettoverlies zoals gerapporteerd in de winst-en-verliesrekening. Dit is het resultaat van de bedrijfsactiviteiten zonder rekening te houden met de werkelijke geldbewegingen.
  • Aanpassingen voor niet-geldelijke posten: vervolgens worden aanpassingen gemaakt voor alle niet-geldelijke posten die in de winst-en-verliesrekening zijn opgenomen. Dit omvat bijvoorbeeld afschrijvingen en voorzieningen. Deze posten hebben invloed gehad op de nettowinst, maar geen daadwerkelijke cashbeweging veroorzaakt.
  • Veranderingen in werkkapitaal: daarna worden aanpassingen gemaakt voor veranderingen in het werkkapitaal. Dit betreft wijzigingen in voorraden, debiteuren (mensen die het bedrijf geld verschuldigd zijn) en crediteuren (mensen aan wie het bedrijf geld verschuldigd is). Een toename in debiteuren of voorraden wordt bijvoorbeeld afgetrokken van de nettowinst, omdat dit een gebruik van cash betekent. Aan de andere kant, een toename in crediteuren wordt toegevoegd aan de nettowinst, aangezien dit een bron van cash is.
  • Resultaat - netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten: Het resultaat van deze berekening is de netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten. Dit cijfer geeft aan hoeveel cash het bedrijf daadwerkelijk heeft gegenereerd of gebruikt in zijn bedrijfsactiviteiten, na aanpassing voor niet-geldelijke posten en veranderingen in het werkkapitaal.

Het verschil met de directe methode

In tegenstelling tot de directe methode, die de werkelijke cashtransacties traceert, focust de indirecte methode meer op de aanpassingen van de nettowinst om de cashflow te berekenen. Het geeft dus geen gedetailleerd overzicht van cashtransacties zoals de directe methode, maar biedt een overzicht dat nauw aansluit bij andere onderdelen van de financiële rapportage.

Voordelen van de indirecte methode

  • Eenvoudiger en tijdbesparend: deze methode is vaak eenvoudiger en sneller te implementeren, vooral voor bedrijven die al een gedetailleerde winst-en-verliesrekening hebben.
  • Compatibel met andere financiële overzichten: de indirecte methode sluit naadloos aan bij de winst-en-verliesrekening, wat het voor gebruikers makkelijker maakt om de financiële gegevens te begrijpen en te analyseren.
  • Minder details nodig: In tegenstelling tot de directe methode vereist de indirecte methode niet de gedetailleerde tracking van elke individuele cashtransactie.

Nadelen van de indirecte methode

  • Minder inzicht in cashtransacties: het biedt minder direct inzicht in de cashflows van specifieke operationele activiteiten.
  • Potentiële vertekening: niet-contante aanpassingen kunnen soms een vertekend beeld geven van de werkelijke cashpositie.

Voorbeeld van de indirecte methode

Stel, een bedrijf rapporteert een nettowinst van € 50.000. Voeg hieraan afschrijvingen van € 10.000 toe, verhoog met een afname in debiteuren van € 5.000 en verlaag met een toename in voorraad van € 3.000. De netto cashflow uit operationele activiteiten zou dan € 62.000 zijn (€ 50.000 + € 10.000 + € 5.000 - € 3.000).

De indirecte methode van een kasstroomoverzicht is een praktische en tijdbesparende optie voor veel bedrijven. Het integreert goed met de algemene financiële rapportage en vereist minder gedetailleerde transactiegegevens. Hoewel het minder inzicht biedt in individuele cashtransacties, is het een effectieve methode voor een algemeen overzicht van de cashflow uit operationele activiteiten.

Kasstroomoverzicht berekenen: een praktische handleiding

Hier volgt een praktische handleiding voor het berekenen van cijfers uit het kasstroomoverzicht.

Bepaal de uitgangspunten

Bij de directe methode: begin met het verzamelen van alle cash-in en cash-out transacties. Dit omvat cashontvangsten van klanten en cashbetalingen aan leveranciers, werknemers, etc.

Bij de Indirecte Methode: start met de nettowinst of het nettoverlies uit de winst-en-verliesrekening en pas deze aan voor niet-contante posten en veranderingen in het werkkapitaal.

Bereken de cashflow uit operationele activiteiten

Directe methode: tel alle cash-in transacties op en trek hier alle cash-out transacties vanaf.

Indirecte methode: pas de nettowinst aan door niet-contante kosten (zoals afschrijvingen) toe te voegen en veranderingen in het werkkapitaal (zoals veranderingen in voorraden, debiteuren en crediteuren) in aanmerking te nemen.

Bereken de cashflow uit investeringsactiviteiten

Neem de cashtransacties die verband houden met investeringen, zoals de aankoop of verkoop van materiële vaste activa, in aanmerking.

Bereken de cashflow uit financieringsactiviteiten

Dit omvat transacties gerelateerd aan aandelen (zoals de uitgifte of inkoop van aandelen) en leningen (zoals het opnemen of aflossen van leningen).

Bepaal de nettoverandering van uw cashflow

Tel de cashflows uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten op om de nettoverandering te berekenen.

Stel het eindsaldo van de cashflow vast

Voeg de nettoverandering in ashflow, of kasstroom, toe aan het beginsaldo van cash om het eindsaldo van cash voor de periode te bepalen.

Voorbeeld

Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen voor de indirecte methode:

Nettowinst: € 50.000

Afschrijvingen: € 10.000 (toegevoegd aan de nettowinst)

Toename in debiteuren: € 5.000 (afgetrokken van de nettowinst)

Netto cashflow uit operationele activiteiten: € 55.000 (€ 50.000 + € 10.000 - € 5.000)

Vervolgens worden investerings- en financieringsactiviteiten op dezelfde manier berekend en toegevoegd om de nettoverandering in de kasstroom te vinden.

Geavanceerde tips voor kasstroombeheer

Kasstroombeheer is cruciaal voor de financiële gezondheid van elk bedrijf. Hier zijn enkele geavanceerde tips en strategieën die helpen bij het efficiënt beheren van cashflows, met een focus op het gebruik van moderne tools en software:

  • Geautomatiseerde boekhoudsoftware: maak gebruik van boekhoudsoftware zoals QuickBooks, Xero of FreshBooks voor automatische tracking en analyse van cashflows.
  • Cashflowprojecties: gebruik tools zoals CashAnalytics of Float voor het projecteren van toekomstige cashflows en het uitvoeren van scenarioanalyses.
  • Systemen Integreren: integreer uw boekhoudsoftware met andere systemen (CRM, ERP) voor een compleet financieel overzicht.
  • Efficiënt debiteurenbeheer: zet automatische facturatie en herinneringen in om betalingen te versnellen. Finom kan hierbij een goede optie zijn voor facturering en het beheren van de financiën van uw team.
  • Crediteurenbeheer optimaliseren: beheer betalingen slim door software te gebruiken voor het managen van betalingstermijnen.
  • Realtime monitoring: implementeer systemen voor realtime monitoring van cashflows, met instant alerts bij significante transacties.
  • Periodieke analyse: analyseer regelmatig uw cashflowoverzichten om patronen te identificeren en proactief te handelen.
  • Data analytics en AI: maak gebruik van geavanceerde data-analytische tools en AI voor toekomstvoorspellingen en risico-identificatie.

Door deze strategieën te combineren met de juiste tools en technologieën, zoals Finom voor facturering en financieel beheer, kunnen bedrijven hun kasstromen effectiever beheren en anticiperen op toekomstige financiële uitdagingen.

Conclusie

Het kasstroomoverzicht is een onontbeerlijke tool in de financiële wereld en het biedt een cruciaal inzicht in de cashflow van een bedrijf. Dit overzicht is niet alleen van belang voor het dagelijks beheer, maar ook voor de strategische planning en besluitvorming binnen een onderneming. Het kasstroomoverzicht, dat zowel de directe als de indirecte methode kan gebruiken, stelt bedrijven in staat om hun liquiditeit en solvabiliteit te beoordelen en te beheren, en is daarmee onmisbaar voor het financiële welzijn en de groei van het bedrijf.

Veelgestelde vragen

Waar staan afschrijvingen op het kasstroomoverzicht?

Afschrijvingen worden vermeld op het kasstroomoverzicht binnen de sectie van de cashflow uit operationele activiteiten, maar dan specifiek in de context van de indirecte methode. Bij het opstellen van het kasstroomoverzicht volgens deze methode, begint men met de nettowinst van het bedrijf en worden vervolgens niet-geldelijke posten, waaronder afschrijvingen, er weer bij opgeteld.

Afschrijvingen zijn namelijk niet-geldelijke kosten die wel invloed hebben op de winst, maar geen daadwerkelijke cashuitstroom vertegenwoordigen. Door deze posten bij de nettowinst op te tellen, corrigeert u de impact die ze hebben gehad op de winst, zodat u een accurater beeld krijgt van de daadwerkelijke cashflow van de operationele activiteiten.

Hoe leest u een kasstroomoverzicht?

Het lezen van een kasstroomoverzicht vereist een systematische benadering, waarbij elk onderdeel nauwkeurig wordt beoordeeld. Hier is een stapsgewijze gids voor het lezen en begrijpen van een kasstroomoverzicht:

  • Kijk eerst naar het beginsaldo van de liquide middelen (cash en cash-equivalenten). Dit is het startpunt van de cashflowanalyse.
  • Beoordeel de cashflow uit operationele activiteiten. Dit deel geeft aan hoeveel contant geld gegenereerd of gebruikt is door de primaire zakelijke activiteiten. In het geval van de indirecte methode, let op aanpassingen voor niet-geldelijke posten zoals afschrijvingen, en veranderingen in werkkapitaal (debiteuren, crediteuren, voorraden).
  • Bekijk de cashflow uit investeringsactiviteiten. Dit toont de cash die is gebruikt voor of gegenereerd uit investeringen, zoals de aankoop of verkoop van vaste activa. Een negatief getal hier kan duiden op significante investeringen in bedrijfsassets.
  • Analyseer de cashflow uit financieringsactiviteiten. Dit gedeelte laat de cashflow zien van activiteiten zoals het aantrekken of terugbetalen van leningen, uitgifte van aandelen, of dividenduitkeringen. Deze sectie is cruciaal om te begrijpen hoe het bedrijf zijn financiering en aandeelhouderswaarde beheert.
  • Bekijk de nettoverandering. Dit is het resultaat van de optelsom van de cashflows uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. Een positief getal duidt op een toename van cash, terwijl een negatief getal wijst op een afname.
  • Evalueer het eindsaldo van liquide middelen. Dit zou moeten overeenkomen met het beginsaldo plus of minus de nettoverandering.
  • Beoordeel de algehele cashflowprestaties. Zijn er consistente bronnen van positieve cashflow? Zijn er gebieden waar consistent meer cash wordt gebruikt dan gegenereerd?
  • Vergelijk de cijfers met voorgaande periodes om trends te identificeren. Kijk ook hoe de cashflowprestaties zich verhouden tot andere bedrijven in dezelfde sector.

Door deze stappen te volgen, krijgt u een duidelijk beeld van de financiële gezondheid en cashflow-efficiëntie van een bedrijf. Het is belangrijk om niet alleen naar de absolute getallen te kijken, maar ook naar de verhoudingen en trends over de tijd.

Bronnen:

1. https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/accounting-and-financial-stateme/cash-flow/v/basic-cash-flow-statement 

2. https://en.wikipedia.org/wiki/Cash_flow_statement